مدیریت کیفیت جامع

 مدیریت کیفیت جامع، روش مدیریت گروهی انجام دادن کار برای بهبود مداوم کیفیت و بهره وری قابلیت‌ها و استعدادهای مدیریت و نیروی انسانی کار است. مدیریت کیفیت جامع، مدارس امروز را در مواردی نظیر، فرایند ارزشیابی و قبولی دانش آموزان، ارتقای جذابیت مدرسه نزد دانش آموزان و معلمان، بهبود برنامه های درسی و آموزشی، سرعت و ارائه خدمات آموزشی و پرورشی بهتر، و کاهش هزینه بهبود می بخشد. فراموش نشود که پایه های اصلی TQM بر تعهد و پایبندی مدیران مدارس متکی است. مدارس زمانی می‌توانند در انجام TQM موفق شوند که مدیران در اجرای آن مشارکت داشته باشند. یعنی نسبت به TQM آگاهی، باور، اعتماد عمیق و مهارت داشته باشند. البته در این میان حمایت مدیران مناطق آموزشی و سازمان های آموزش و پرورش استان‌ها بسیار مؤثر است.

اجزای کلیدی مدیریت کیفیت جامع :

اجزای کلیدی مدیریت کیفیت جامع در واقع عوامل مؤثر در بهبود مستمر کیفیت برنامه‌های آموزشی و درسی مدرسه نیز قلمداد می شوند. بهبود مستمر کیفیت مدرسه متضمن اصول زیر می باشند:

1 - تمرکز بر دانش آموز و یادگیری: دانش‌آموز اولین و اصلی ترین گیرنده خدمات محسوب می‌شوند. تمرکز و توجه به دانش آموز و فرایند یادگیری یک اصل است و باید منجر به یادگیری پایدار و تغییرات مطلوب در او شود.

 2 - تمرکز بر فرایند و به همان اندازه بر خروجی: منظور همان بهینه سازی فرایند کار و اصلاح و بهبود عملکرد در مدرسه با توجه به نتایج است.

3 - نظارت و راهنمایی به جای بازرسی: نظارت، راهنمایی و هدایت باید جایگزین بازرسی‌های تصادفی شود بازرسی‌هایی که اغلب موجب بروز خطاهای هاله ای و پیش داوری خود کام بازدید‌کنندگان می‌شود. در حالی که نظارت و راهنمایی انگیزه است، نه بازدارنده

 4 - ارتقای مهارت و تخصص معلمان: تا زمانی که معلمان، حرفه ای و توانمند شده و نسبت به کار خویش تخصص کافی پیدا نکرده اند فرایند و جریان یاددهی و یادگیری ابتر و عقیم خواهد ماند. معلمان با تجربه حرفه ای می‌توانند خلأ بسیاری از ناکارآمدی‌های برنامه ها و کتاب های درسی را پر کنند. معلمان حرفه ای هم صاحب انگیزه های بیشتری بوده و هم خود تولید کننده هستند.

 5 -‌شناسایی فرایند برنامه های مدرسه: شناسایی فرایندهای مدرسه و تلاش در بهبود فرایند، گامی مؤثر در ارتقای مستمر کیفیت در مدرسه است. فرایند برنامه ها در مدرسه را می‌توان شامل فرایند برنامه های درسی، آموزشی، امور اداری و ... دانست.

 6 - مشخص شدن دیدگاه و رسالت مدرسه: مشخص شدن دیدگاه و رسالت مدرسه در نزد کارکنان و والدین دانش آموزان کمک می‌‌کند تا آنان پیوسته خودشان را با مأموریت‌های محوله مشاهده کنند. این امر کمک می کند تا مدیر و کارکنان مدرسه از انجام کارهای حاشیه ای و غیر مرتبط با مأموریت خودداری کنند.

 7 - مشارکت کارکنان: مشارکت امر بسیار مهمی است که در بخش های مختلف از جمله، استراتژی‌های مدیریت فرایند مدار بر آن توجه شده، بدون مشارکت همه کارکنان مدرسه، مدیریت کیفیت جامع معنی نخواهد داشت.

8 - برنامه ریزی استراتژیک و مدیریت تغییر در مدرسه: بدون داشتن برنامه ریزی استراتژیک نه تغییرات به درستی مدیریت می‌شود و نه کیفیت جامع به طور کامل راهی به مقصود می‌برد. بنابراین مدیران فرایند مدار باید به برنامه ریزی استراتژیک متعهد بوده و تدوین آن را در دستور اصلی کار خویش قرار دهند.

«هدف از مدیریت کیفیت جامع»:

 1 - افزایش رضایت دانش آموزان، معلمان و والدین

 2 - حفظ رضایت دانش آموزان

 3 - جذب توجهات، منابع و امکانات برون مدرسه‌ای

 4 - افزایش کارایی و اثر بخشی مدرسه

 5 - کاهش هزینه های اضافی، حذف ضایعات و دوباره کاری در مدرسه

6 ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌-‌تضمین کیفیت در برنامه های درسی

 7‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌- ‌ارتقای مستمر کیفیت

 8 ‌- ‌‌توسعه مشارکت در داخل و خارج از مدرسه

9 -‌‌پیشی گرفتن از سایر مدارس

مسعود انصاری مهر        دکترای مدیریت آموزشی